Kính thưa Thầy! Lúc đầu con đến với Đạo, được nghe Thầy chỉ dạy, lúc đó con nhìn thấy mọi người xung quanh với những nghiệp quả mà họ phải chịu thì con nói thầm rằng: "đó là bài học mà họ phải học, đau khổ để thoát khỏi đau khổ", giờ thì con lại thấy khác. Con thấy con và họ rất giống nhau, đó là đều phải chịu sự chi phối của nhiều thứ như nhân quả, nghiệp báo...mà mỗi người phải chịu trong cuộc đời này. Con thấy trong họ có hình bóng của con, con thấy thương cho họ, rồi cũng thấy thương cho chính mình, có gì đó nó trào dâng trong con, cảm giác vừa bi vừa hoà đồng, gần gũi và cũng có chút buồn man mác nữa. Con không muốn phân tích, từ bỏ hay nắm giữ cảm giác này, chỉ trọn vẹn khi nó đến cho đến khi nó đi.

Sau một năm hoc Đạo thì bây giờ con khác rất nhiều rồi ạ, từ thái độ, hành vi, cử chỉ, lời nói và con cũng có một thoáng suy tư rằng không biết khi xưa Đức Bồ Tát từ bỏ mọi thứ để ra đi thì Ngài có chắc là Ngài sẽ tìm được Đạo Giải Thoát hay không thưa Thầy? Con không biết là con có đang đi đúng đường không hay là lại lạc vào một cái ảo tưởng nào đó của Bãn Ngã về tu, về chứng, về từ, bi, trí, tuệ hay không nữa. Con kính mong được sự khai mở của Thầy,con xin tri ân Thầy và chúc Thầy sức khoẻ!

Trả lời:
Đoạn đầu con diễn tả sự chuyển hoá của cái thấy thì rất thoáng, nhưng đoạn sau con lại phân vân nghi hoặc chứng tỏ con vẫn còn muốn "kết luận" về cái thấy "của mình". Như vậy trong con vẫn còn có cái "ta thấy" và "người được thấy" nên đó vẫn là thái độ phê phán, so sánh, kết luận... chứ chưa phải là tâm thấy pháp một cách thuần tuý vô phân biệt.

Khi chỉ thuần thấy (Vipassanà) thì đúng nhưng khi phân vân nghi hoặc thì bản ngã đã xen vào, và không còn là tri kiến thanh tịnh nữa mà đã trở thành kiến thức kinh nghiệm rồi. Con chỉ thấy thôi rồi con sẽ phát hiện đâu là tánh thấy thuần tuý vô vi vô ngã đâu là cái thấy còn ẩn tàng bản ngã lý trí, kiến thức và quan niệm rất tinh vi xảo quyệt.

trungtamhotong.org