Cách đây không lâu, mình tự nhiên nhận ra mọi thứ xung quanh mình tự nó đã sáng suốt, định tĩnh và trong lành như nó là. Chỉ có mình bị bản ngã xui khiến mới loay hoay tìm kiếm, thay này đổi kia.

Hãy thử nhìn xem. Khi mặt trời chiếu sáng, nó không hề chọn lựa mang ánh sáng đến cho ai, không cố gắng hôm nay chiếu sáng nhiều hơn, cũng không buông thả hôm sau ít hơn.

Khi một hạt mầm nhú lên, nó cũng không mong lớn cho thật nhanh. Đến khi trưởng thành, người ta đặt cho nó một cái tên, và lời ra tiếng vào, so sánh bình phẩm về nó. Còn nó vẫn an nhiên, như không phải nói về nó vậy.

Cái cây cũng chả bao giờ so sánh mình với mọi thứ xung quanh, muốn mình phải cao hơn, to hơn các cây đồng loại. Nó cũng không phiền mỗi khi trời quá nắng, cành lá khô héo, hay khi bị chúng ta bỏ bê quên không chăm sóc nó. Sinh ra và lớn lên từ bùn đất, nó cũng không đòi hỏi phải chuyển sang chỗ khác cao ráo, sạch sẽ hơn.

Cây cứ sống trọn vẹn với những gì cuộc đời mang đến cho nó một cách trong lành. Khi đủ nước, dưỡng chất thì xanh tươi, khi thiếu thì khô héo.

Vào một ngày, khi trời đất và cái cây hợp đủ duyên, bông hoa tự nhiên nở ra. Nó tỏa sáng với hương thơm và sắc đẹp của mình chẳng vì mục đích gì, cũng chẳng riêng cho ai cả. Không kiêu ngạo mà cũng không ngượng ngùng. Ai muốn ngắm, muối hái tùy duyên.

Người ta vốn cho nó là vật vô tri, vô cảm. Không biết thế nào là sống, không biết giá trị của mình. Chỉ là thứ thích thì sử dụng, chán thì dày vò. Nhưng bông hoa không cần giải thích, cũng không cần thanh minh. Nó vẫn tỏa sáng như chưa từng có gì xảy ra vậy.

Rồi bông hoa được Đức Phật cầm trên tay. Nó vẫn như thế, không tỏ ra vui mừng được là lựa chọn của bậc giác ngộ. Đức Phật nhìn nó mỉm cười... và ngài Ca Diếp cũng cười theo. Các ngài và bông hoa đã hiểu nhau! Ngay trong giây phút đó, tất cả những gì được gọi tên đều tan biến.

Sự tích "Đức Phật, bông hoa và ngài Ca Diếp được truyền y bát" đã là chủ đề bàn luận biết bao lâu nay. Người ta thắc mắc tại sao ngài Ca Diếp lại được Đức Phật truyền y bát mà không phải ai khác trong vài ngàn cao tăng ngồi đó? Có phải chỉ vì ngài mỉm cười khi nhìn thấy Đức Phật với bông hoa trên tay? Các học giả đưa ra những câu trả lời khác nhau, không biết ai đúng ai sai.

Mình có đọc được ở đâu đó, có người nói cỏ cây cũng có thể giác ngộ. Mình tin vào điều này. Nếu giác ngộ là biết sống sáng suốt, định tĩnh và trong lành với tất cả những gì đang xảy ra, thì không phải chỉ cỏ cây mà tất cả những gì xung quanh mình đều đã giác ngộ. Mọi bộ phận trong cơ thể mình cũng vậy, kể cả những nơi đang đau yếu và bệnh tật. Chỉ có mỗi cái tâm đang lăng xăng muốn điều chỉnh này kia là vướng mắc thôi.

Nếu cái tâm lăng xăng ấy mà biết được mọi thứ xung quanh nó đều đã tự sáng suốt, định tĩnh và trong lành rồi, hẳn nó phải mừng rỡ đến thế nào. Và khi đó sẽ đọc bài thơ:

PT - 2010