Con thấy thân, thọ, tâm, pháp là một đối tượng cột tâm. Nếu trong thiền định ta cột tâm vào đề mục do tưởng sanh, thì ở đây ta cột tâm vào đối tượng thật trong hiện tại. Và khi cột tâm vào thân, thọ, tâm, pháp (gọi cách khác thận trọng, chú tâm, quan sát), lúc đó, tham, nóng nảy, si mê, phiền não không có. Nhưng liệu đó có phải là phương tiện? Cái gốc là mình buông xả cái "KHÔNG VÔ NGÃ" của mình là chính?

Bởi vì thực tế chiêm nghiệm và trải nghiệm, theo thiển kiến của con: khả năng thận trọng, chú tâm, quan sát ở mức số 6, mà đối tượng khả năng cuốn hút ở mức số 4, 5 thì mình không theo nhưng nó ở mức 7, 8 thi minh bị nó cuốn theo. Mà mức độ cuốn hút của đối tượng thì vô chừng vô hạn. Con xin ý sư. Mong ngày 28/6 gặp được sư!

Trả lời:
Con hiểu như vậy còn máy móc lắm. Trên thực tế không phải vậy. Trong định thì còn có "cột" nhưng chỉ cột được bằng tướng do tưởng sinh chứ không thể cột trên đối tượng thực tánh. Trong tuệ thì hoàn toàn không theo cũng không cột gì cả, theo không thể được mà cột lại chẳng xong.

Trí tuệ như mặt trời chiếu không theo con chim bay lượn cũng không cột vào cục đá đứng yên, thế mà cái gì xuất hiện đều thấy cả. Thận trọng chú tâm quan sát là cái dụng của giới định tuệ tự ứng ra khi cần thiết rồi thôi chứ không bao giờ theo hay cột vào đâu cả.

Cũng vậy, buông nhưng không có gì để buông, vì nếu con có gì để buông tức con thấy "có" rồi sao gọi là "không vô ngã" được? Đó là lý do vì sao Thiền nói: "Việc đến thì tâm ứng hiện, việc đi thì tâm rỗng rang". Con có nhận ra chân lý này không?

"Việc đến thì tâm ứng hiện, việc đi thì tâm rỗng rang". Đúng là câu này. Và khi con suy nghĩ, con nhận ra mình suy nghĩ, cảm xúc như thế nào. Có những khi hoàn cảnh dao động tâm đến nỗi con cảm tưởng không còn chỗ cho sự tĩnh lặng, nhưng con biết chỉ cần có mặt với nó, dù đau khổ đến mức nào. Làm người không tránh khỏi khổ đau, nhưng làm sao mình đối diện với nó mới quan trọng. Điều này trên thực hành không dễ, nhưng mỗi ngày một ít thực tập, con thấy tự tại hơn trong cuộc sống với những khổ đau có thể xảy ra ở phía trước.

Và thầy biết không, khi con nhận ra mình đang suy nghĩ điều gì đó và có mặt với nó, thì tự nhiên tâm lại trong sáng trở ra, như một cụm mây vừa trôi qua, bầu trời lại trong xanh vậy.

Trả lời: