Thưa thầy! Hôm qua, trong một khoảng thời gian thư giãn, con chợt nhận ra rằng, từ trước đến giờ con chỉ hoàn toàn sống cho cái bản ngã của mình, nhưng lại lầm tưởng là sống cho người khác, sống cho tha nhân!

Trong gia đình, khi con nghĩ: "Ta phải sống hòa thuận với anh chị em, yêu thương mọi người, sống hiếu thảo với cha mẹ, ông bà, sống kính trên nhường dưới..." thì cũng là lúc con đang sống với cái suy nghĩ của đầu óc, tâm trí "cho là"!

Trong tình yêu, tình bạn, con nghĩ con đang sống cho người khác, con nghĩ là con đang hết mình vì người mình yêu, con sống nhiệt tình với người mà mình làm bạn! Nhưng rồi con lại thấy cũng là đang sống với cái suy nghĩ của tâm trí, và đồng hóa với tâm trí!

Trong xã hội, nhận xét người này tốt, người kia như thế kia, "chọn bạn mà chơi"... cũng là đang sống với cái suy nghĩ và tâm trí! Trong đầu xuất hiện cái ý nghĩ "Ta phải sống tùy duyên thuận pháp, vô ngã vị tha" cứ tưởng là ta đã sống cho đời cho tha nhân, nhưng cuối cùng con cũng thấy con sống cho cái suy nghĩ đó của tâm trí!

Thận trọng chú tâm quan sát, trở về trọn vẹn trong sáng thì mới gọi là sống "vô ngã vị tha" thầy nhỉ? Con cảm ơn thầy! Con chúc thầy luôn mạnh khỏe!

Trả lời:
Tốt lắm, nhận ra được cái ngã trong những hoạt động đời sống hàng ngày là điều rất khó. Phát hiện được cái ngã thì mới có thể biết thế nào là sống "tùy duyên thuận pháp" thật sự, nếu không dù cho cố gắng sống đúng tốt cách mấy cũng chỉ là "tùy ý thuận ngã" thôi. Cái con gọi là suy nghĩ của tâm trí chính là "cái ta lý trí" luôn làm theo tư kiến, tư dục của nó hay nói cho dễ hiểu là nó luôn hành động theo tư tưởng, quan niệm mà nó cho là... phải là... sẽ là...

Có những điều mình cho là vị tha nhưng nếu nhìn lại cho thật kỹ hoặc khi gặp phải trở ngại, chợt tỉnh mới biết đó chỉ là lòng vị tha của bản ngã (hữu ngã vị tha), tuy nó có thể tốt hơn lòng ích kỷ của bản ngã (hữu ngã vị kỷ) nhưng chưa phải là vô ngã vị tha. Có thể đàng sau tình thương yêu ẩn chứa mầm thù hận, đàng sau sự khiêm tốn ngấm ngầm tính tự cao, đàng sau sự nhu mì sẵn sáng tâm hung hản, đàng sau nụ cười tươi có thể là lòng nham hiểm v.v... Chỉ cần thấy ra hai mặt của bản ngã để không bị nó lừa là được, con nhỉ?

Viên Minh