...hôm nay, con bị cơn lũ dục vọng cuốn đi, trong lúc con hành thiền với đề mục niệm Ân Đức Phật. Con biết Chánh niệm và sự tỉnh giác của mình chưa đủ mạnh nên bị tưởng dục vọng kéo đi tạo ra những cảm giác thọ dục lạc, nó đến từng cơn, con dứt được cơn này nhưng và nó lại quay lại mạnh mẽ hơn, dữ dội hơn khủng khiếp hơn.

Thỉnh thoảng con quay lại được với đề mục thiền nhưng cũng không ăn thua với nó. Sức mạnh của dục vọng thật khủng khiếp.

Chỉ có hành thiền quán mới quán triệt và đoạn diệt được tham ái, nhưng con chưa biết hành trì như thế nào? Phải chăng con nên chọn đề mục niệm sự chết hay đề mục niệm 32 thể trược ạ? Mong thầy chỉ cho con đoạn diệt được tưởng tham ái, thọ dục lạc này ạ.

Trước đây, con khinh thường những vị thầy tu bị tham ái chi phối hoặc ra ngoài đời lấy vợ, nhưng giờ con mới thấu hiểu tham ái, dục vọng lợi hại như thế nào khi còn luân hồi sanh tử! Con xin sám hối thái độ bất kính với chư Tăng như vậy, mong Thầy chứng minh cho sự thiện tâm sám hối này của con. Con xin chân thành tri ân Thầy.

Trả lời:

Đúng là thiền định mang tính đối trị chỉ có thể đè nén chứ không diệt tận gốc tham dục được. Khuynh hướng hành thiền tuệ với ý đối trị tham dục thì cũng không khác thiền định.

Thiền tuệ đúng nghĩa là chỉ quan sát để thấy rõ tham dục trong cơ cấu vận hành của ngũ uẩn. Con chỉ mới hiểu ngũ uẩn qua thông tin hay kiến thức lý trí chứ chưa thật sự thấy quá trình diễn biến của nó khi nó đang xảy ra. Quán bất tịnh cũng tốt nhưng nó chỉ hỗ trợ thôi chứ không thấu triệt được vấn đề. Giống như uống thuốc giảm đau chứ chưa phải là chấm dứt căn bệnh.

Nếu chưa trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại thân-thọ-tâm-pháp nơi chính mình được thì con nên thận trọng chú tâm quan sát diễn biến của thân tâm trong hiện tại thì tưởng sẽ không lộng hành, mà vọng tưởng chính là nhân sinh của dục.

Nếu con quan sát chính mình, con sẽ thấy dục sinh do tưởng (tưởng tượng, tư tưởng dưới dạng dục tưởng) nên khi con thận trọng chú tâm quan sát tưởng ấy thì nó trở về gốc thuần túy tri giác thôi chứ không còn là mồi lửa cho dục bùng cháy được nữa, dù nó có bị tác động từ bản năng sinh lý.

Sự quan sát một cách sáng suốt tự nhiên và khách quan trung thực, nghĩa là không xen cái ta đối kháng, kiểm duyệt hay giải quyết chủ quan vào thì dục tưởng sẽ tự hóa giải và không sinh. Đó mới chính là Thiền Tuệ Minh Sát...

Viên Minh
Mục Hỏi & Đáp trungtamhotong.org