Con kính chào Thầy. Có một việc làm con cứ phân vân miết mà không biết phải như thế nào mới là đúng.

Con làm ở một Công ty, ông sếp yêu cầu hàng tháng phải có phong bì cho cán bộ thuế. Con thấy việc đưa hối lộ này là không cần thiết, vì người ta cũng không giúp được gì cho mình nếu thật sự Cty mình có làm sai, nhưng theo ông sếp thì việc đưa như vậy sẽ làm cho họ dễ dãi với mình, không hoạch họe này kia. Thôi, ý kiến của sếp thì con phải làm, nhưng thay vì đưa cho người đó hết số tiền mà ông sếp đề nghị, con chỉ đưa cho người đó khoảng một nửa, phần còn lại con đã giúp những người khó khăn nghèo khổ, con thấy họ mới là người thật sự cần số tiền đó.

Thầy ơi, việc làm này của con, nhiều lúc con thấy mình giống như là một kẻ cắp, vì dùng tiền của người khác mà không được sự đồng ý của họ thì chẳng khác nào là kẻ trộm phải không thầy? Nhưng trong tâm con lại có tiếng nói là không sao, mình dùng để giúp người nghèo khó mà, vả lại, khoảng một nửa số tiền đưa cho ông cán bộ đó thì cũng đủ tạo ra cái gọi là an tâm cho ông sếp rồi. Thật ra, con cũng không biết hành động của con có đúng không, con sợ mình phải mang tội là kẻ cắp trong khi con dùng tiền đó với tâm muốn giúp người, việc này đã làm cho tâm trí con mâu thuẫn miết.

Con kính xin Thầy cho con một lời khuyên, con cám ơn Thầy nhiều, kính chúc Thầy luôn được khỏe mạnh!

Trả lời:
Việc này đúng hay sai, xấu hay tốt là do thái độ chủ ý của con. Ở đời việc thị phi thiện ác rất khó lường, đôi khi trong cái đúng có cái sai, trong cái thiện có cái ác. Do đó, việc đầu tiên là cần thấy rõ chủ tâm của mình trong hành động, đồng thời quan sát nguyên nhân và hậu quả của việc làm đó có tác hại hay lợi ích gì cho mình và người khác hay không.

Có những việc làm không phải do chủ ý của mình mà do bị bắt buộc thì trách nhiệm nhân quả sẽ do người chủ trương nhiều hơn. Ví dụ như việc nói dối, nếu do người khác buộc mình nói dối thì mình không mang tội nói dối mà người bắt mình nói dối mới mang tội. Vậy chỉ có con mới biết được việc làm của mình đúng hay sai, thiện hay ác và muốn biết như vậy thì chính yếu vẫn là thận trọng chú tâm quan sát một cách khách quan trung thực chứ không nên quy chiếu vào một định kiến nào có sẵn.