...Việc dạy dỗ trẻ em là điều hết sức cần thiết. Tuy nhiên, trẻ em thường có tính ham chơi nên không mấy trẻ thích ngồi vào bàn học. Những lúc như thế thì con thấy bố mẹ hoặc thầy cô thường dùng thước dọa nạt, thậm chí còn đánh các em với mong muốn làm như thế để dạy dỗ con mình nên người và có nề nếp. Vậy thì chúng ta hành động như thế có làm mất nhân quyền của trẻ hay không? Và chúng ta có nên gò ép trẻ học không ạ? Kính xin thầy chỉ dạy cho chúng con biết với! Con xin cảm ơn thầy!

Trả lời:

Vấn đề không phải là có vi phạm nhân quyền theo quy ước quốc tế hay không mà là cách thể hiện tình yêu thương và trí tuệ trong giáo dục như thế nào. Chúng ta đã nhầm lẫn giáo dục với nhồi nhét kiến thức. Giáo dục là giúp con em chúng ta biết nhận thức đúng tốt, hơn là chỉ trang bị cho các em những kiến thức khô khan không thực dụng. Đó là lý do vì sao các em chán học!

Ngày nay đã có những nền giáo dục tiên tiến giúp học sinh sinh viên phát huy khả năng nhận thức sáng tạo không những trên phương diện quan sát, tư duy mà còn trên lãnh vực ứng xử với hoàn cảnh thực tế của đời sống. Giáo dục để đào tạo phẩm chất sống cho con người chứ không phải là lập trình cho một cái máy, cho một robot. Chúng ta muốn biến con em mình trở thành những công cụ biết làm giàu, biết leo thang địa vị, danh vọng... để làm rạng rỡ gia môn, chứ không phải giúp con em biết sống cho ra người.

Con em chúng ta trở thành nạn nhân của những tham vọng mà bậc phụ huynh khao khát hơn là giúp các em biết thừa kế và phát huy văn hóa của bậc cha ông, đồng thời biết nhận ra vẻ đẹp của cuộc sống chân thực, giản dị nhưng vô cùng phong phú. Nếu các em được giáo dục theo hướng đó thì chắc chắn các em sẽ vô cùng say mê hứng thú trong việc học hành, các em sẽ thích đến trường, thích khám phá thực địa hơn là phải ở nhà học "gạo".

Chúng ta đã giết chết cảm hứng khám phá chân lý của các em thì làm sao các em không chai lỳ với những lời trách mắng hay roi vọt. Vì bậc phụ huynh chỉ muốn ép con em làm theo ý mình nên roi vọt đã trở thành vi phạm nhân quyền. Nhưng tuân thủ nhân quyền một cách cứng nhắc thì lắm khi còn tệ hại hơn!

Roi vọt hay trách mắng đúng chỗ đúng liều thì cũng là một trong những biện pháp giáo dục hữu hiệu nếu như được sử dụng với tình thương yêu và trí tuệ nghĩa là phải thật sự hợp tình hợp lý. Vậy muốn giáo dục con em chúng ta cần phải có tình thương yêu và trí tuệ. Đó cũng chính là thái độ ứng dụng của thiền, của sống tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha...

Viên Minh
Mục Hỏi & Đáp trungtamhotong.org