Kính thưa thầy, con nhận biết sự tham muốn trỗi dậy từ thân vật lý và tác động vào tâm thức. Tâm thức khởi lên sự tham muốn, lại tác động ngược lại thân vật lý. Khi sự tham muốn có mặt trong tâm, con nhận biết và theo kinh nghiệm, con hóa giải và buông xả. Thưa thầy, sự ham muốn này rất mạnh mẽ, trong khi tâm lực con vẫn còn yếu kém và con đã xuối theo sự ham muốn đó. Con vẫn biết đó là sai nên mỗi lần như vậy, con cảm thấy như có sự mất mát buồn phiền trong tâm. Con kính xin thầy chỉ dạy. Con xin kính lễ thầy.

Trả lời:
Con thấy sự tương tác của thân và tâm đối với tham muốn là đúng, nhưng có lẽ cách hóa giải và buông xả của con chưa đúng nên dễ bị phản tác dụng. Cách hóa giải và buông xả đúng không phải là hóa giải hay buông xả tham muốn mà là hóa giải buông xả thái độ của con đối với tham muốn ấy. Nếu con chỉ thấy tham muốn sinh như thế nào, diệt như thế nào, tính chất của nó là gì, nhân duyên sinh diệt và tác động của nó ra sao... một cách trung thực như nó đang là thì nó sẽ tự hóa giải, tự buông xả mà con không cần đánh giá, phê phán, can thiệp, tìm cách xử lý hay buông gì cả.

P/S: Từ kinh nghiệm thực hành của riêng mình thì lời thầy dạy là vô cùng chính xác. Như Thầy dạy tham, sân, si tự nó "diệt" khi ta hiểu chúng đủ rõ ràng minh bạch, chứ không phải ta cần tu tập gì đó để "diệt" nó. Nếu tham, sân, si vẫn còn xuất hiện nơi ta tức là ta chưa hiểu hết về chúng. Chưa thấy rõ hiểu rõ nó khởi lên với đối tượng nào, biểu hiện ra ngoài như thế nào, tác động tới thân-tâm ta ra sao và lắng xuống như thế nào.

Nếu lúc đó ta "tránh né" chúng, cố gắng hướng tâm sang đối tượng khác, thì chúng liền rơi vào vô thức, sau này sẽ trở lại quấy rầy ta. Điều ta cần làm là quan sát chúng một cách trọn vẹn để hiểu rõ bản chất thực của chúng. Đó mới là cách thực hành thuận pháp và khôn khéo nhất. Mà muốn quan sát chúng một cách trọn vẹn thì cần buông thái độ phán xét, lăng xăng muốn giải quyết này kia đối với chúng, để yên cho tham, sân và si biểu hiện ra hết bản chất thực của nó...

Trong khóa thiền Vipassana lần thứ 11 tại chùa Bửu Long, Thầy Viên Minh nói rất rõ cách thực hành này. Các bạn đó xem!

PT