Thưa thầy! Pháp thầy dạy có phải là không lăng xăng tạo tác bất cứ điều gì, khi chưa ai hỏi thì không nên nói đúng không ạ? Chuyện gì đến thì mình tùy duyên mà chánh niệm tỉnh giác, không khởi vọng niệm phản ứng lung tung, nhưng mà thỉnh thoảng con mới chánh niệm và biết được điều đó, còn bản tính con rất hay nói, hay đánh giá cái này cái kia, người này người kia, sau khi nói xong rồi 1 lúc con mới biết mình mất chánh niệm, vậy con phải làm sao để mình không khởi vọng động tạo tác ạ?

Trả lời:
Khi không chánh niệm thì biết không chánh niệm, khi buông lung phóng dật biết có trạo cử phóng tâm, khi vọng niệm biết là không tỉnh giác... Cứ vậy con thường biết mình thì dần dần con sẽ thấy rõ mọi hoạt động của thân thọ tâm pháp, lúc đó con sẽ không còn phóng túng thất niệm nữa. Nếu con thường trở về trọn vẹn trong sáng với chính mình bằng cách thường thận trọng chú tâm quan sát thân tâm thì con có thể hành động mà vẫn chánh niệm tỉnh giác được.

Hành động vô ngã tự nhiên khác với tạo tác hữu ý của bản ngã. Thí dụ, đói thì ăn, khát thì uống khác với ăn uống theo ham muốn. Không tạo tác không có nghĩa là không hành động. Hành động thể hiện trọn vẹn tại đây và bây giờ, còn tạo tác là có ý đồ trở thành một cái gì khác. Tạo tác cũng có hai loại: Thiện và bất thiện. Khi cần tạo tác thì nên tạo tác theo nhu cầu thiết yếu của đời sống một cách lương thiện, không hại mình hại người, chứ không nên vọng động tạo tác với chủ ý bất thiện. Bậc Thánh hành động mà không tạo tác nên gọi là duy tác.

trungtamhotong.org