Diệu Từ con,
Con đừng tự trách mình. Cái ta tuy là ảo tưởng nhưng rất khó diệt, chỉ cần thấy ra nó là tốt lắm rồi, còn có lúc buông được có lúc không là tùy vào tình huống dễ dàng hay phức tạp. Cái ta rất vi tế nên không phải nói buông là có thể buông được ngay, thậm chí lắm khi trong thái độ buông vẫn còn có cái ta ẩn núp.

Thấy tức là buông, chứ không có ý chí buông, nếu để ý chí xen vào tức trong buông còn bản ngã. Thấy với tâm rỗng lặng trong sáng gọi là buông, vì tánh thấy vốn vô ngã. Buông được hay không buông được tùy vào tâm thấy biết sáng tỏ hay khuất lấp. Trong chân đế, tất cả pháp đối tượng của thấy biết vốn sẵn là vô ngã, chỉ còn tâm thấy biết có bị cái ta ảo tưởng che lấp hay không mà thôi. Vậy buông là buông thái độ chủ quan lệch lạc che lấp thấy biết, còn buông đối tượng được thấy biết hay không không phải là vấn đề.

Trong tục đế, cái ta hình thành do những quy định theo mối quan hệ xã hội, nó giống như đóng một số vai nào đó trong một vở kịch thôi, như vậy chỉ cần con đóng cho đúng vai trong kịch bản mà cuộc đời đã dàn dựng là đạt rồi. Nghĩa là ở đời thì con phải sống đúng với vai trò của mình như Khổng Tử nói trong thuyết chính danh: Vua ra vua, tôi ra tôi, cha ra cha, con ra con, vợ ra vợ, chồng ra chồng v.v...

Vậy nếu con tranh đấu vì lẽ phải, vì bình đẳng pháp luật, vì tự do tín ngưỡng... đúng với quy định của xã hội thì đó là con đã đóng đúng vai của mình trên sân khấu cuộc đời. Cái ta này thay đổi như thay đổi vai diễn nên con chỉ cần nhận thức ra nó và làm cho đúng để nó không biến thành cái ta ảo tưởng là được chứ không cần phải buông nó làm gì, buông nó có khi lại sai đấy.

Một vị Thánh tuy không còn cái ta ảo tưởng nhưng vẫn phải nhập đúng vai cái ta xã hội quy định. Điều này gọi là tùy thuận chúng sanh. Chính đời sống tục đế này giúp con nhận thức được thế nào là cái sai cái đúng theo mặc định thế gian, để biết tự điều chỉnh hành vi luân thường đạo lý giữa cuộc đời. Rồi qua đó con mới thấy được đâu là vô ngã, đâu là cái ta ảo tưởng, đâu là cái ta giả định để biết cách đối nhân xử thế.

Thầy nghĩ đây là một bài học tốt để con thấy rõ hơn nhiều mặt của cái ta. Trước đây khi vô sự con thấy dường như đã buông được cái ngã, nhưng qua sự kiện này con thấy đó cũng chỉ là một loại ảo tưởng khác của cái ta mà thôi! Đừng vì vậy mà tự ti mặc cảm, đó không phải là một phát hiện tốt hay sao? Cứ hàng ngày mà con phát hiện ra một bộ mặt mới của cái ta thì chẳng bao lâu sẽ không còn cái ta nào để phát hiện nữa, chẳng phải lúc đó tâm con hoàn toàn rỗng lặng trong sáng hay sao?
Còn việc cháu Diệu Thủy nhân duyên như vậy thì cứ tạm thời để như vậy, chờ đến khi cháu lớn lên, theo thầy thì nên để cháu tự do chọn lựa tín ngưỡng của mình, không nên ép cháu phải theo tôn giáo của ông bà để lại. Chúc con lấy lại được niềm tin nơi Pháp.

Thầy Viên Minh
trungtamhotong.org