Thưa Thầy! như một người bị mất trí nhớ hay một người điên chẳng hạn: Họ đang sống hoàn toàn thực mà không che đậy hay bảo vệ bằng một quan điểm hay quy định nào cả.

Người mất trí thì trên cái mới mẻ họ đang sống vẫn bị quan niệm chi phối, còn người điên thì họ hoàn toàn sống với họ mà bỏ mặc mọi thứ chung quanh đang chê trách họ thế này thế kia. Họ chỉ khác người là họ không biết minh đang như vậy, quên mất lợi mình lợi người mà thôi.

Người mất trí so với người đầy đủ lý trý thì lại che đậy cho mình bằng mọi hình thức, triết lý, luận lý, phương tiện này nọ v v... Nói về giác hay chưa giác thì đều như nhau, nhưng về sống thực thì hai loại người gần như bị chối bỏ đó lại sống thực hơn. Khi hỏi vậy con không phân minh trong đó. Con xin hỏi thầy về sự sống không lấy bỏ chọn lựa này hoàn toàn có mâu thuẫn không? Con xin kính thầy!

Trả lời:

Người mất trí có thể chỉ sống với bản năng, với sự điều động của nghiệp quả và cũng có thể đang sống với những hoang tưởng của anh ta. Như vậy là không che đậy bằng ý thức hay lý trí, nhưng vẫn bị che đậy bởi hoang tưởng, si mê hoặc nghiệp lực.

Sự khác biệt giữa người mất trí với người lý trí là người mất trí sống với tưởng tri nên không biết phân biệt lý luận, còn người lý trí thì sống với thức tri nên biết phân biệt, lý luận nhưng rất chủ quan, nghi hoặc và luôn phân vân chọn lựa lấy bỏ.

Chỉ có người tuệ tri mới có thể thấy rất rõ ràng phân minh nhưng tâm lại không chọn lựa lấy bỏ bởi đã thấy rõ thực tánh pháp là như thị...

Viên Minh
Mục Hỏi & Đáp trungtamhotong.org