...Thưa Thầy, Thập Mục Ngưu Đồ, có trong Kinh điển Nguyên thủy không? Xin Thầy giảng Thập mục ngưu đồ liên hệ trong tu tập.
TRẢ LỜI:
Có 2 loại Thập mục ngưu đồ: Thập mục ngưu đồ của Thiền Tông và Thập mục ngưu đồ của Đại Thừa, đều dùng để diễn tả tiến trình tu tập để thấy ra sự thật. Phật giáo Nguyên thủy không có Thập Mục Ngưu Đồ. Chỉ có bài Kinh đức Phật dạy cách chăn bò so sánh với việc tu hành thôi.
10 bức tranh chăn trâu Thập Mục Ngưu Đồ mô tả quá trình khám phá sự thật của Thiền Tông
Thập Mục Ngưu Đồ đại khái ví việc tu tập như việc chăn trâu qua quá trình như sau, khi so sánh với các Tuệ Minh Sát:
- Tìm trâu có thể so sánh với niệm thân
- Thấy dấu có thể so sánh với niệm thọ
- Thấy trâu có thể so sánh với tuệ thấy danh sắc
- Bắt trâu có thể so sánh với tuệ thấy tâm sinh
- Chăn trâu có thể so sánh với tuệ thấy tâm sinh-diệt
- Cưỡi trâu về nhà có thể so sánh với tuệ thấy tâm diệt
- Quên trâu còn người có thể so sánh với tri kiến thanh tịnh
- Người, trâu đều quên có thể so sánh với tuệ xả thứ 11
- Trở về nguồn cội có thể so sánh với tuệ thấy Thánh đế
- Thõng tay vào chợ có thể so sánh với trở về tục đế vô ngại.
Ưu điểm của Thập Mục Ngưu Đồ là gợi ý một quá trình thực hành thiền như vậy để người tu biết trình tự hướng đi của mình mà tránh được những sai lầm trong tìm cầu sở đắc, nhưng cũng có nhược điểm là khiến người hành phải đi theo một đường lối nên bỏ mất tính sáng tạo và bất ngờ trong việc khám phá sự thật. Trình tự tu tập này đại khái cũng tương tự như sự thực chứng qua 16 tầng tuệ theo thiền Vipassanā Nguyên thuỷ. Nhưng thấy biết sự thật biến hóa vô cùng chứ không nhất thiết phải lập trình thấy như thế này, như thế kia…
Hồi xưa, Ngài Mahāsi có giảng 16 tầng tuệ nhưng người nào tới Tuệ nào Ngài nói đến Tuệ đó chứ không phổ biến. Rồi đệ tử Ngài ghi chép lại và viết ra thành sách bị Ngài quở trách, vì làm như vậy khiến hành giả tính toán đắc tuệ này tuệ kia theo lý trí mà cố gắng quá mức có thể đưa đến tẩu hoả nhập ma. Nên nói nguyên lý tu tập thôi còn để mọi người tự khám phá ra sự thật thì hay hơn là đưa ra lộ trình tu tập quá mực thước như vậy.
Cho nên càng giải thích 10 tranh chăn trâu, càng phân tích 16 tầng tuệ càng khó thực hành một cách lặng lẽ, vô ngôn đầy bất ngờ và sáng tạo. Có khi luận giải thật hay nhưng chẳng thấy gì cả! Trong khi Đức Phật đơn giản hơn nhiều, Ngài dạy rất cụ thể như đang đi thì biết đi, đang ngồi biết ngồi, đang làm gì hay đang ở trong trạng thái nào đều biết rõ thân thọ tâm pháp như nó đang là...
Thầy Viên Minh - Trích Trà Đạo Bửu Long ngày 13-08-2016
0 Nhận xét