Thưa thầy, cách đây một thời gian không lâu khi con ngồi đọc sách ở Bờ Hồ, bỗng con nhìn xuống nước và thấy một chú nhện nước đang lững thững trôi theo dòng. Vì gió thu rất mát nên trên mặt hồ, nước tạo thành rất nhiều những làn sóng nhỏ dập dềnh nơi nhện đang đứng. Nhện vẫn tự tại ở trên mặt nước một cách dễ dàng không chút khó khăn. Con thấy chú nhện thật là siêu, nó sống thuận với dòng nước và làn gió, như một sự tương giao của con vật và môi trường sống, và cho dù sóng hồ có dồn dập hay thư thả thế nào đi chăng nữa thì chân nó vẫn vững vàng mà thả lỏng trên mặt hồ đó.

Bỗng có một chiếc lá rơi xuống chạm vào nhện, tự nhiên con nghĩ "Khổ vậy, theo dòng nước trôi đã khó rồi tự nhiên lại còn có cái lá rơi vào" xong rồi con nhận ra là: chú nhện vẫn như vậy, vẫn tiếp tục theo những dòng nước kể cả khi có lá rơi xuống chạm vào người, và khi nhìn thấy điều đó, con mới thấy là thực ra cái khổ đấy là do con thôi, chỉ có con lúc đó là lăng xăng suy nghĩ, tự mình nghĩ cho con nhện là khổ chứ con nhện thì có sao đâu. Rồi con tự cười mình vì thấy bản ngã lăng xăng cho là thế này thế kia.

Khi con đang viết những điều này thì con cũng nhận ra lý do vì sao lúc đó con có ý nghĩ lăng xăng khi nhìn thấy chiếc lá rơi. Con nghĩ là do con cũng bộn bề nhiều công việc quá, việc này chưa xong, việc khác đã tới, nên tâm con đang phản ứng với những gì mà con đang thấy qua chú nhện. Con thấy con nhện giống con có nhiều sự chồng chất, nhưng con cũng đã nhầm vì thực ra chú nhện cũng chẳng giống con, nó vẫn vận hành tương giao đàng hoàng với tự nhiên, chỉ có con là nghĩ lung tung rồi tự làm khổ mình thôi.

Thỉnh thoảng có những bối rối trong cuộc sống con lại nhớ đến con nhện và lời thầy dạy việc gì đến cứ để nó đến, và đến đâu hay đến đó, nhìn lại sự bối rối rồi tập đón nhận với những công việc bộn bề với sự bình tĩnh thì con thấy mọi chuyện nhẹ nhõm và vui hơn nhiều. Con mong thầy chỉ cho con những điều con vừa viết có chỗ nào chưa đúng để con có thể hiểu đúng.

Thực ra con định viết cái này để hỏi từ lâu, ngay khi con nhận thấy bản ngã xen vào lúc ở Hồ Gươm nhưng con thấy tâm con lúc đấy tuy hoan hỷ nhưng mà cũng có một điều gì đấy như muốn khoe với thầy những điều con thấy, con tự cảm thấy xấu hổ vì mình có thể là một dạng của bản ngã muốn được công nhận bản thân mình nên con đã không viết. Bây giờ con đang viết vì con thực sự mong muốn được học hỏi và không còn tâm khoe khoang như trước nữa ạ. Con cảm ơn thầy đã đọc và mong được thầy chỉ dạy ạ!

Trả lời:
Đúng vậy con, đó là bài học thật giản dị mà cũng thật là sâu sắc. Trong thiên nhiên các pháp trùng trùng duyên khởi, khi sinh khi khắc, nhưng vẫn tương giao hài hòa chứ không hỗn loạn. Chỉ có tâm trí con người mới tạo ra vọng loạn mà thôi.

Cũng trùng hợp, có lần thầy ngồi một mình trên bãi đá ở bờ biển Vũng Tàu, thấy những đợt sóng liên tục đập vào bờ rồi rút ra, tưởng chừng như rất rối loạn nhưng nhìn với tâm tĩnh lặng trong sáng và hồn nhiên thì thấy những đợt sóng ra vào mới yên tĩnh và trật tự làm sao! Lạ lùng thay là trong sự ồn ào và xáo trộn ấy, sự yên lặng vẫn như bao trùm tất cả. Đúng như đức Phật dạy: "Khi tâm thanh tịnh thì thấy vạn pháp đều thanh tịnh". Thiền chính là thấy ra cái ồn ào của bản ngã và sự tịch lặng của vạn pháp.

trungtamhotong.org