Kính thưa Thầy.
Con có nghe bài pháp thoại của Thầy nói về đề tài hạnh phúc. Con rất tâm đắc quan điểm "Hạnh phúc là ở thái độ sống chứ không phải là điều kiện sống" và đoạn cuối bài pháp thoại của Thầy, "Đừng tin Bồ tát cứu độ chúng ta...". Nhưng trước đó, có một đoạn Thầy có dạy rằng, "càng ngồi thiền càng luân hồi sanh tử". Con cảm thấy phân vân quá. Con nhớ có đoạn kinh Đức Phật nói rằng, đại ý: Hãy tu thiền tịnh, hãy thành tựu hạnh đi đến căn nhà trống, chớ để ân hận về sau...
Kính mong Thầy vui lòng chỉ dạy. Kính nguyện cho Thầy sức khỏe, an lạc. Con xin cảm ơn.

Trả lời:
1) Phật và Bồ-tát chỉ khai thị sự thật để chúng ta tự thấy, tự ngộ, tự tu, tự giác, chứ không ai được quyền xen vào cứu độ ai cả. Giống như thầy giáo chỉ giúp cho học sinh biết học để tự có khả năng lên lớp chứ không được quyền tự ý cho học sinh lên lớp, cho lên lớp như vậy thì việc chăm chỉ học tập để làm gì? Nếu Bồ-tát cứu độ được thì việc tu tập và giác ngộ của mỗi người còn có ý nghĩa gì nữa? Bồ-tát mà cứ lăng xăng cứu độ chúng sinh thì không những tước quyền giác ngộ của họ mà còn làm cho chúng sinh ỷ lại, lười biếng và hư hỏng. Ví như cha mẹ cứ học giùm con, thi giùm con để lấy bằng cho con thì làm gì có được những học sinh ưu tú.

2) Tất nhiên tu thiền đúng là tốt nhưng thiền Vipassanà là chỉ thấy ra sự thật thôi chứ không tạo tác thêm gì cả, do đó thái độ tu không phải là nỗ lực tạo tác để trở thành lý tưởng nào của cái ngã, vì như vậy là rơi vào quỹ đạo 12 duyên sinh mất rồi, nghĩa là càng tu càng sinh tử, cho dù có đạt được những trạng thái như ý đi nữa thì cũng chỉ là đại ngã. Còn nếu tu thiền là vô vi, vô tướng, vô tác, vô cầu theo Bát Chánh Đạo hay giới định tuệ, tức đi đúng nhất hướng xả ly, ly tham, đoạn diệt (vô ngã), an tịnh, chánh trí, giác ngộ, Niết-bàn mà đức Phật dạy thì sao lại không tu. Hãy nghe cho trọn bài giảng, đừng trích ra một câu mà hiểu thì oan uổng cho cả người nghe lẫn người nói.

Viên Minh
Mục Hỏi & Đáp trungtamhotong.org