...Thưa Thầy, có phải đường Đời là đi ngược với đường Đạo không ạ? Làm thế nào để dung hòa giữa Đạo và Đời?

TRẢ LỜI:

Đời và Đạo thì cũng là cuộc sống thôi, mà bản chất của cuộc sống thì vẫn giống nhau, nếu có khác thì chỉ khác ở thái độ sống. Cũng trong cuộc sống với hoàn cảnh như nhau nhưng thái độ nhận thức và hành vi của người "đời" thì đem lại khổ đau ràng buộc, còn thái độ nhận thức và hành vi của người có "đạo" thì thanh tịnh giải thoát vậy thôi.

Đạo và Đời khác nhau trên thái độ nhận thức và hành vi chứ không khác nhau ở đối tượng. Thí dụ cùng thấy lá rơi nhưng một chú tiểu thì thấy ra lẽ vô thường, còn chú kia lại bực tức vì mới quét xong. Như vậy Đời và Đạo tuy có cái chung cái riêng, nhưng vẫn bổ túc cho nhau chứ đâu có gì trái nghịch.

* * *

Con thật sự biết ơn Thầy đã khai mở cho con đời sống tinh thần của Đạo. Con cũng đã thực hành và cảm thấy đời sống tinh thần của mình không còn khổ đau phiền não như trước. Nhưng công việc của con hiện tại là thứ khiến con phải suy nghĩ nhiều nhất.

Người theo Đạo sống trong đời sống phàm tục quả thật là không dễ dàng. Công việc của con đòi hỏi một con người phải rất mạnh mẽ, kiên trì, đầy năng lượng và tất cả điều đó phải được thể hiện ra bên ngoài, còn người theo Đạo con thấy rất là trầm tĩnh, nội lực cũng rất là mạnh nhưng lại được ẩn sâu vào bên trong. Công việc con lại làm một mình, thất bại cũng rất nhiều và những lúc như vậy cũng không tránh khỏi cảm giác buồn và lo lắng cho tương lai, không biết bao giờ mới làm được vì hiện tại mình đang thiếu rất nhiều yếu tố, năng lượng cũng không ổn định.

Con cố gắng chỉ nghĩ tới hiện tại, hoạt động hiện tại nhưng những suy nghĩ cho công việc nó cứ luôn ở trong đầu con. Xin Thầy cho con một lời chỉ dẫn.

TRẢ LỜI:

Không, hiện tại không phải là tình trạng hoàn hảo như con nghĩ, hiện tại chỉ như nó đang là. Con đang như thế thì chỉ thấy như thế thôi. Trọn vẹn sáng suốt với hiện thực như nó đang là chứ đừng lý tưởng xây nên sự phân cách giữa Đạo và Đời.

Đạo và Đời không khác nhau ở cái đang là, vì cái đang là luôn bất nhị, mà khác nhau ở thái độ thấy cái đang là: MÊ hay NGỘ. Thấy ĐANG LÀ là Đạo, thấy TƯỞNG LÀ, CHO LÀ, PHẢI LÀ, SẼ LÀ là Đời. Thấy biết như thực là Đạo, không thấy biết như thực là Đời, nhưng đối tượng là hiện thực những gì đang diễn ra vẫn không hai. Không "như thế" con làm sao thấy được vô thường, khổ, vô ngã?

Nếu bên trong con không còn mâu thuẫn thì Đạo và Đời không có gì mâu thuẫn cả. "Phật pháp bất ly thế gian pháp" mà con. Tất cả thế gian pháp đều giúp con giác ngộ sự thật, do đó đều là Phật pháp. Chỉ mâu thuẫn khi con cầu sở đắc, tức muốn đạt được điều con cho là lý tưởng, nhưng khi con thấy mọi thứ đều là lý tưởng để con học ra bài học giác ngộ Sự Thật thì cái thấy ấy chính là đạo, là con đường tâm linh đích thực.

* * *

Thưa Thầy, là phật tử tại gia nên mọi sinh hoạt, giao tiếp v.v… nói chung con phải như mọi người. Nhưng nếu con hòa nhập cùng với mọi người thì tâm con sẽ bị cuốn theo vọng tưởng không tu được. Không thể hòa nhập với mọi người, vì đã thấy rõ chân lý nên không có gì để nói, nếu nói thì người ta cho là “ba phải” cái gì cũng được, vậy thì làm sao sống trong cộng đồng được?

Như vậy, con phải làm thế nào để việc Đạo và Đời được trọn vẹn? Kính xin thầy chỉ cho.

TRẢ LỜI:

Vẫn là sống theo nguyên lý "tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha" nghĩa là tùy mỗi tình huống, mỗi hoàn cảnh mà ứng xử sao cho đúng tốt (Bát Chánh Đạo). Nếu giữ đúng nguyên tắc của sống đạo là "hữu sự thì ứng, vô sự thì an" thì đâu có sao?

Có thể là mức độ giác ngộ của con chỉ mới ngộ lý mà chưa thấy sự nên còn lúng túng, nếu thế con cứ trải nghiệm tùy mức độ giác ngộ của con rồi qua đó điều chỉnh cách ứng xử tình huống cho đến khi lý và sự đều thông là được.

Ngay cả 3 bậc Thánh hữu học vẫn ở trong đời không có gì trở ngại, trừ phi là bậc Alahán thì mới phải xuất gia trong vòng 7 ngày vì ở đời không còn hợp nữa...

Thầy Viên Minh - Tổng hợp từ các Hỏi & Đáp trungtamhotong.org