Con kính bạch Thầy! Thầy cho con hỏi câu hỏi về thiền định ạ! Khi con ngồi thư giãn để tâm rỗng lặng thì thường đi tới một trạng thái yên bình vắng lặng, ở đó không gian vắng lặng và mênh mông, không gian này chỉ có con, không có bất cứ thứ gì khác, chỉ có một màu tối tối vừa phải. Ở đó con có cảm giác dễ chịu thoải mái và khỏe khoắn người rất nhanh. Con chỉ ngồi như vậy những ngày đi làm về mệt thôi!

Vì con nghe Thầy giảng về thiền định rất đơn giản mà chẳng cần đề mục nào nên con thử. Thầy cho con hỏi như vậy có đúng không ạ? Và con nghe nói khi vào định thì không còn nghe thấy gì cả có đúng không thưa Thầy! Con xin đảnh lễ Thầy!

Trả lời:
Khi con thư giãn buông xả, thảnh thơi vô sự thì tâm rỗng lặng trong sáng. Lúc đó một trong hai sự kiện sẽ xảy ra nếu không rơi vào hôn trầm thụy miên:

1. Một là yếu tố rỗng lặng mạnh hơn với những yếu tố hỷ, lạc, định, xả thì đó là tâm thuộc thiền định. 
2. Hai là yếu tố trong sáng mạnh hơn với những yếu tố tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác thì đó là tâm thuộc thiền tuệ. 

Nói là hai nhưng thật ra chỉ là một bên yếu tố định nhiều hơn và bên kia yếu tố tuệ nhiều hơn mà thôi. Trong pháp hành này không chủ tâm hành thiền định hay thiền tuệ riêng như các pháp hành tách rời thiền định với thiền tuệ, mà chỉ thấy tâm đang định hay tuệ mà thôi.

Nếu tâm con lúc đó chỉ thấy rỗng lặng với những yếu tố hỷ, lạc, định, xả chứ không quan tâm đến bất kỳ điều gì khác thì đó là tâm thiền định. Nếu khi tâm con trở về trọn vẹn trong sáng (tỉnh giác) với thực tại thân-thọ-tâm-pháp một cách rõ ràng minh bạch, không còn khởi ý niệm (khái niệm chế định) nào thì đó là tâm thiền tuệ. Dù con đang có yếu tố định mạnh hơn thì vẫn tốt vì đó là định vô vi, vô ngã, chứ không phải định hữu vi do bản ngã cố gắng tạo nên. Định này rất dễ dàng, tự nhiên, vô tâm (vô tác) nên đó là chánh định, chỉ hỗ trợ chứ không trở ngại cho trí tuệ như định được nêu ra trong 10 chứng ngại của thiền tuệ. Con đã hành đúng theo hướng dẫn và có kết quả rất tốt. Có biến chuyển gì mới cứ cho thầy hay.