Thưa thầy, nói đến đau khổ, như thế nào là thấy cảm xúc nó như là, và như thế nào là cái nhìn trên bề mặt? Con nhận ra khi đó con chỉ thấy mình bị ngạt thở trong cái cảm xúc đó, thấy mình có xu hướng tìm một giải pháp tạm thời nào đó (và dẫu biết giải pháp đó chỉ càng làm tình trạng tệ hơn), nhưng còn nhìn nó như đang là, hay thực tánh của nó thì con chưa biết. Mọi thứ phải sau khi lắng dịu lại, con mới nhìn ra nó như vầy như kia, và vì sao mình đau khổ, v.v...

Làm sao khi một người đang bị tràn ngập trong sự đau khổ có đủ tỉnh táo để nhìn thấy thực tánh của nó hở thầy?

Trả lời:
Con cứ trở về trọn vẹn trong sáng với nó chứ đừng phê phán kiểm duyệt gì cả thì cái thấy sẽ lột xác khỏi những khái niệm, quan niệm, tư ý, tư dục... về nó và rồi con sẽ nhận ra rằng tánh biết vẫn trong veo giữa tất cả những cảm giác, cảm xúc kia, thế thôi.

trungtamhotong.org

PT: Như thầy đã dạy trong bài Trong Sáng với Thực Tại, khi đang đau khổ chỉ cần tâm buông mọi ý đồ trốn chạy và muốn giải quyết ra, cứ để cho nỗi đau nơi thân tâm như nó đang là thì chỉ một lúc là hết ngay. Thật ra chả có đau khổ gì cả, chỉ có thân-tâm đang tự điều chỉnh lại sau một loạt vọng tưởng đã diễn ra. Quá trình này có cảm giác không dễ chịu, vậy thôi.

Sai lầm nhất thay vì để yên cho thân-tâm như nó đang là, thì cái Ta (bản ngã) lại chú tâm vào đối tượng gây ra nỗi đau khổ ấy. Thật ra đối tượng này chỉ là ảo tưởng do tâm trí tự sắp đặt, tự dựng lên một history mà ra. Sai lầm thường gặp chính là cái Ta (bản ngã) lại chú tâm và nguyên nhân gây ra đau khổ (cá thể, câu nói, suy tư về cái gì đó hay hoàn cảnh nào đó), thay vì chú tâm vào chính nỗi đau khổ ấy (cảm xúc cảm giác nơi thân-tâm).

Nên nhớ cả nỗi đau nơi thân-tâm lẫn nguyên nhân gây ra nó đều vô ngã. Chỉ cần buông ra để tâm tự  trở về trọn vẹn với những gì đang diễn ra nơi mình là xong, đừng để tâm lang thang trong ảo tưởng, khái niệm, ràng buộc bên ngoài nữa.