...Kính bạch Thầy, con đọc được OSHO nói trong một cuốn sách:

"...Tôi nói về Phật - tôi yêu ông ấy… Ông ấy cực kì đẹp đẽ, đẹp phi thường, siêu phàm. Nhưng ông ấy không trên đất, ông ấy không bước trên đất này. Ông ấy bay trên trời và không để lại dấu chân nào. Bạn không thể theo được ông ấy, bạn chưa bao giờ biết chỗ ở của ông ấy. Ông ấy giống như mây. Đôi khi bạn gặp ông ấy nhưng điều đó chỉ là tình cờ. Và ông ấy tinh tuý đến mức ông ấy không thể bắt rễ vào đất được. Thấy tính tâm linh của vị Phật là đơn giản, rất đơn giản; không thể nào bỏ lỡ nó được, ông ấy phi thường thế.
Nhưng lại khó thấy tính tâm linh của Lão Tử. Ông ấy bình thường thế, hệt như bạn vậy. Bạn sẽ phải trưởng thành trong hiểu biết. Vị Phật đi qua bạn - bạn sẽ ngay lập tức nhận ra rằng một siêu nhân đã đi qua mình. Ông ấy mang sức quyến rũ của một siêu nhân quanh mình. Khó mà bỏ lỡ ông ấy, gần như không thể nào bỏ lỡ ông ấy được. Nhưng Lão Tử… ông ấy có thể là hàng xóm của bạn đấy. Bạn có thể đã bỏ lỡ ông ấy bởi vì ông ấy bình thường thế, ông ấy bình thường một cách phi thường thế. Và đó là cái đẹp của nó.
Trở thành phi thường là đơn giản: chỉ cần có nỗ lực, cần rèn luyện, cần trau dồi. Nó là kỉ luật bên trong sâu sắc. Bạn có thể trở thành rất, rất tinh tuý, một cái gì đó hoàn toàn phi trần gian, nhưng để là bình thường mới thực là điều phi thường nhất. Chẳng nỗ lực nào có ích cả - vô nỗ lực mới cần. Không công phu nào có ích cả, không phương pháp, không phương cách nào sẽ có ích gì ngoài hiểu biết. Ngay cả thiền cũng sẽ chẳng có ích gì. Để trở thành vị Phật, thiền sẽ có ích. Để trở thành Lão Tử, thậm chí thiền cũng chẳng giúp ích được - chỉ hiểu biết thôi.
Chỉ hiểu biết cuộc sống như nó đang thế, và sống nó với dũng cảm; không trốn chạy khỏi nó, không che giấu nó, đối mặt với nó với dũng cảm, dù nó là bất kì cái gì, tốt hay xấu, thiêng liêng hay ác độc, cõi trời hay địa ngục...".

Con nhớ những lời Thầy chỉ dạy về sự vô vi để trực nhận sự thực nơi cuộc sống. Con cảm thấy trong sự nhận xét của OSHO có gì không thực sự khách quan, nhưng đồng thời lại thấy ông nói rất có lý, kính mong Thầy chỉ dạy cho con. Con kính chúc Thầy sức khỏe!

Trả lời:

Con nói đúng. Nhiều khi Osho nhận xét cũng rất chủ quan. Ông không thấy tính trung đạo và bình dị của đức Phật, một người vừa có tính vô vi của Lão Tử, vừa có tính hữu vi của Khổng Tử nên Phật không kẹt ở bên nào.

Vô vi vì toàn bộ lời dạy của đức Phật có thể đúc kết trong một chữ Không (Không, vô tướng, vô tác, vô hành, vô cầu). Và hữu vi thì Ngài vẫn ban hành các pháp môn giới định tuệ chế định. Nhưng đức Phật không lập thuyết hữu vi hay vô vi, Ngài không chủ trương hẳn một lý thuyết hay một phong cách riêng nào, Ngài chỉ tùy chúng sanh mà nói pháp, rồi lại nói "pháp còn phải bỏ huống chi phi pháp", điều này chứng tỏ đức Phật rất gần gũi với đời thường.

Ngài đã từng ăn miếng cơm cháy của một nữ tỳ vét nồi để cúng dường, Ngài đã từng ở trong chuồng ngựa đàm đạo với một vị du Tăng trên đường đi yết kiến Ngài như một người bạn. Ngài đã tự mình chăm sóc một vị Tăng bị bênh ghẻ lở hôi hám không ai dám đến gần. Và trong nạn đói Ngài cũng ăn thức ăn của ngựa. Có lẽ Osho không biết những điều đó nên nói Phật bay trên trời giống như mây.

Osho nói về những chỗ thấy biết cá nhân đầy tự tin của mình thì đôi lúc rất tuyệt, đáng được chiêm nghiệm học hỏi, nhưng cũng vì quá tự tin nên đôi lúc lại tuyên bố những điều hơi cường điệu, chủ quan, thiếu thận trọng và có chút gì đó như người mù rờ voi, nhất là khi ông giảng giải về thiền hay về Upanisad.

Dẫu sao ông cũng vẫn là một trong những nhân vật có tiếng tăm của Ấn Độ vào thế kỷ 20, sau Krishnamurti...

Viên Minh
Mục Hỏi & Đáp trungtamhotong.org