...Thưa thầy, nếu tin vào sự vận hành của pháp thì có phải giống như tin vào số mệnh hay không? Con làm ăn có lúc thuận, lúc nghịch. Vậy sự thuận nghịch này là sự vận hành tự nhiên của pháp hay do con làm việc lúc hay lúc dở mà thành ra lúc làm ăn được, lúc thì không ra gì?

Trong công việc kinh doanh của con nếu xảy đến những chuyện không hay thì sự việc đó là do sự vận hành của pháp đưa đến hay do con thiếu thận trọng tính toán chưa chu đáo mà tạo nghiệp? Con nhờ thầy giải thích giúp con. Con cảm ơn thầy và chúc thầy luôn khoẻ.

TRẢ LỜI:

Có câu "Thuận thiên giả tồn, nghịch thiên giả vong". Thuận thiên tức thuận theo nguyên lý vận hành của pháp, nghịch thiên là làm theo tư kiến, tư dục của bản ngã vô minh ái dục. Sống tuỳ duyên thuận pháp (Dhammànudhamma patipanno viharati) là thuận theo nguyên lý của pháp (quy y pháp) chứ không phải tuân theo định mệnh an bài. Đó mới là nghĩa đúng đắn của thuận hay nghịch với pháp (chân lý) chứ không phải thuận hay nghịch theo ý con.

Ví dụ: con đi bị mưa ướt nên cho trời mưa là nghịch, nhưng thật ra mưa vẫn đúng quy luật vận hành của pháp, còn nghịch là do con không biết trời mưa nên cứ đi mới phải bị ướt.

                                                             *   *   *

Thưa thầy! xin thầy cho con hỏi, có số phận "an bài" không ạ? Nếu mọi sự thành bại được mất đều do pháp chi phối vậy thì sự nỗ lực của con người trong cuộc sống có ý nghĩa gì không ạ? Ví dụ như một người có số mệnh nghèo khổ vậy nếu họ cố gắng phấn đấu như là chăm học chăm làm, v.v... họ có cải thiện được số mệnh của họ hay không, thưa thầy. Nhờ thầy giải đáp giúp con ạ. Con cảm thầy.

TRẢ LỜI:

Con nói vậy là theo thuyết định mệnh an bài rồi, không phải luật nhân quả nghiệp báo mà Đức Phật dạy. Theo luật nhân quả nghiệp báo, mọi người đều có quyền tự do quyết định vận mệnh của mình, tuy nhiên, dù tạo tác để trở thành gì thì cũng phải tuân theo luật nhân quả nghiệp báo cùng với những định luật thiên nhiên, định luật sinh học và định luật tâm lý v.v... nữa mới được.

Có nhiều loại duyên khác nhau trong diễn biến của một sự kiện. Tính ngẫu nhiên và tính tất định đều có mặt khi các yếu tố duyên khởi hợp và tan. Ngẫu nhiên vì nó vận hành tự do chứ không bị ai bắt buộc cả, nhưng dù tự do diễn biến theo hướng ngẫu nhiên như thế nào thì nó vẫn phải tuân theo các quy luật tâm-sinh-vật lý của hướng đó. Nghiệp chính là hành động tự do tùy hứng của mỗi người, nên có tính ngẫu nhiên, nhưng dù hành động cách nào thì cũng phải tuân theo quy luật nhân quả của nó, nên có tính tất định, vì vậy nghiệp không phải là định mệnh theo nghĩa là một kịch bản bất biến do một Đấng Sáng Tạo an bài cho mỗi người, mà đó là kết quả tất nhiên xuất phát từ hành vi của mỗi người theo luật nhân quả. Chính vì vậy mới nói mỗi người có quyền tự do quyết định vận mệnh của mình trong phạm vi nguyên lý vận hành tự nhiên của pháp.

                                                           *   *   *

Thưa Thầy, những việc như xem tuổi, xem tử vi, xem cung hoàng đạo... để kết nghĩa vợ chồng hoặc làm những việc lớn có cần thiết và có đúng không ạ?

Có người nói với con, ngay cả Đức Phật người ta cũng xem bói đúng cho Ngài? Vậy khi con đã học đạo, con cố tu rèn tâm mình để nhìn thấy pháp và sẽ hòa hợp với Pháp, nhưng các tài liệu mang tính chất tiên đoán đó lại cho rằng con không thể hòa hợp được với pháp đó, cố gắng sẽ chỉ gây hại cho mình và người thì con phải chọn sao thưa Thầy?

TRẢ LỜI:

Trong Đạo Phật không có ý tưởng "định mệnh" hay "an bài", tuy nhiên có nói đến sinh nghiệp. Sinh nghiệp là tổng số những sự kiện sẽ được hình thành và dàn trải suốt sinh mệnh của một người, chủ yếu là những kết quả do nghiệp nhân trong quá khứ, chứ không do ai định đoạt. Nhưng theo Đạo Phật, một sinh nghiệp không hoàn toàn chỉ là kết quả của nhân quá khứ mà còn một phần tích cực hơn, đó là nhân hiện tại: những thái độ phản ứng, hành động, tạo tác mới đối với sinh nghiệp ấy.

Vậy vấn đề không phải là có nên tuân theo tư vấn của thầy bói, thầy phong thủy hay không, và họ nói đúng được bao nhiêu phần trăm? mà là chúng ta có học ra được điều gì từ sinh mệnh của mình để có thể ứng xử cho đúng với nguyên lý vận hành của pháp hay không?

Sống chủ yếu là để học ra từ sinh nghiệp của mình bài học giác ngộ, có giác ngộ con mới sống đúng pháp, mới lợi mình lợi người. Vì vậy điều quan trọng là con có học được điều gì từ đời sống của mình hay không, chứ không phải xem đó có phải là định mệnh an bài hay là sự chọn lựa theo ý riêng của con. Nếu đã là định mệnh thì con chẳng làm được gì cả. Còn nếu chọn lựa theo ý mình thì con vẫn phải theo đúng quy luật của pháp, nếu không, dù cố gắng cỡ nào thì cũng vô ích, chỉ hại mình hại người mà thôi.

Tóm lại, dù cuộc đời có là định mệnh hay là tự chọn thì con vẫn phải học ra bài học sự thật về nguyên lý vận hành của sự sống (pháp) thì mới có thể sống đúng và sống tốt được. Để học ra bài học giác ngộ ấy thì tốt nhất chính là sống tỉnh thức trọn vẹn trong thực tại đang là...

Thầy Viên Minh - Tổng hợp từ các Hỏi & Đáp trungtamhotong.org